Stollingsgesteenten zijn afgeleid van magma (gesmolten gesteenten) of lava (gesmolten gesteenten die door het aardoppervlak breken) die afkoelen en stollen. Deze rotsen zijn voornamelijk kristallijn. Enkele voorbeelden van stollingsgesteenten zijn graniet, basalt en puimsteen.
Sedimentgesteenten zijn afgeleid van de accumulatie en afzetting van andere reeds bestaande rotsen of kleine stukjes dierlijke resten die op de bodem van waterlichamen worden gecementeerd. Deze rotsen zijn fragmentarisch van structuur. Voorbeelden van sedimentaire gesteenten zijn zandsteen, krijt en steenkool.
Metamorfe gesteenten worden gevormd wanneer reeds bestaande gesteenten chemische en vastestofveranderingen ondergaan als gevolg van hitte en druk. Deze rotsen zijn erg hard en kunnen bladachtig lijken. Enkele voorbeelden van metamorfe gesteenten zijn marmer, kwartsiet, fylliet, enz.
Stollingssedimentair versus metamorf gesteente
Het verschil tussen stollingsgesteenten, sedimentaire en metamorfe gesteenten ligt in hun oorsprong, vorming, textuur, classificatie, enzovoort.
Vergelijkingstabel tussen stollingsgesteenten, sedimentaire en metamorfe gesteenten
| Parameters van vergelijking: | Stollingsgesteenten | Sedimentair gesteente | Metamorfe gesteenten |
| Oorsprong | Stollingsgesteenten zijn afgeleid van gesmolten materiaal (magma of lava). | Sedimentgesteenten zijn afgeleid van sedimenten van reeds bestaande rotsen, fossielen en kleine stukjes dierlijke resten. | Metamorfe gesteenten zijn afgeleid van andere gesteenten. |
| Vorming | Stollingsgesteenten worden gevormd wanneer gesmolten materiaal van vulkanen afkoelt en stolt. | Sedimentgesteenten worden gevormd wanneer sedimenten worden verzameld, afgezet en gecementeerd op de bodem van waterlichamen. | Metamorfe gesteenten worden gevormd wanneer andere reeds bestaande gesteenten chemische en fysische veranderingen ondergaan als gevolg van hitte en druk. |
| Structuur | Stollingsgesteenten hebben voornamelijk een kristalachtige structuur. | Sedimentgesteenten hebben een fragmentarische structuur en bevatten een binnenlaag die bedding wordt genoemd. | Metamorfe gesteenten zijn erg hard en lijken misschien gestreept of gelaagd te zijn. |
| textuur | De textuur van stollingsgesteenten hangt af van hoe snel het is afgekoeld. Texturen variëren van grofkorrelig tot glazig. | De textuur van sedimentair gesteente hangt af van hun klasse, leeftijd en depositie. Deze zijn over het algemeen korrelig. | De textuur van metamorfe gesteenten is gelaagd als gevolg van druk. Sommige rotsen lijken zelfs niet-foliated en gestreept te zijn. |
| Soorten | Stollingsgesteenten zijn van twee soorten: opdringerig (gestold uit magma onder het aardoppervlak) en extrusief (gestold uit lava op het aardoppervlak) | Sedimentgesteenten zijn van drie soorten - klastische sedimentaire gesteenten (detritaal), organische sedimentaire gesteenten (biochemische) en chemisch neergeslagen sedimentaire gesteenten. | Metamorfe gesteenten kunnen worden onderverdeeld in twee basiscategorieën: gebladerte metamorfe gesteenten en niet-gebladerde metamorfe gesteenten. |
| Voorbeelden | Opdringerige stollingsgesteenten omvatten - graniet, dioriet, pegmatiet; Extrusieve stollingsgesteenten omvatten - basalt, tufsteen, puimsteen, slakken, enz. | Kalksteen, ijzererts, krijt, steenkool, zandsteen, siltsteen, leisteen, vuursteen, enz. | Leisteen, marmer, kwartsiet, fylliet, gneis, hoornfels, enz. |
Wat zijn stollingsgesteenten?
Stollingsgesteenten worden gevormd wanneer gesmolten materiaal afkoelt en stolt om kristallijn materiaal te vormen. Omdat deze gesteenten zijn afgeleid van vloeibare vorm (in tegenstelling tot sedimentaire en metamorfe gesteenten die zijn afgeleid van reeds bestaande gesteenten), kunnen ze 'primaire' gesteenten worden genoemd.
Stollingsgesteenten zijn er in overvloed, aangezien ze 95 procent van het bovenste deel van de aardkorst uitmaken. Bovendien zijn er ongeveer 700 verschillende soorten van deze rotsen. Hiervan is graniet een algemeen bekend stollingsgesteente dat wordt gebruikt voor de constructie van de meeste keukenoppervlakken.
Wat zijn sedimentgesteenten?
Sedimentgesteenten zijn afgeleid van reeds bestaande rotsen en stukken van ooit levende dieren die het proces van verwering, transport, afzetting, verdichting en cementering ondergaan. Deze rotsen zijn in de loop van miljoenen jaren gevormd op de bodem van waterlichamen zoals oceanen en rivieren.
Sedimentgesteenten kunnen worden onderverdeeld in klastische, organische en chemisch neergeslagen gesteenten. Klastische sedimentaire gesteenten zijn die welke zijn ontstaan als reactie op mechanische verwering op reeds bestaande gesteenten.
Organische sedimentaire gesteenten zijn die welke zijn afgeleid van geaccumuleerde en gedeponeerde overblijfselen van dode planten en dieren. Soms kan er een chemische reactie optreden tussen twee mineralen die in gesteenten aanwezig zijn. Bij afkoeling slaan deze mineralen neer en veranderen in chemische sedimentaire gesteenten.
Wat zijn metamorfe gesteenten?
Metamorfe gesteenten worden gevormd wanneer reeds bestaande gesteenten worden onderworpen aan verandering in hitte en druk, waardoor fysieke en chemische veranderingen daarin ontstaan. De rotsen ondergaan een temperatuur van boven de 150 graden Celsius en een druk van ongeveer 1500 bar om nieuwe rotsen te vormen.
Metamorfe gesteenten kunnen worden onderverdeeld in twee soorten: gebladerte en niet-gebladerde gesteenten. Foliated rotsen zijn die met een structuur van dunne lagen, terwijl niet-foliated rotsen zo'n structuur niet hebben.
Metamorfe gesteenten vormen het grootste deel van de aardkorst. Het is een rots die in overvloed wordt gevonden. Interessant is dat, aangezien de Taj Mahal volledig uit marmer bestaat, het monument één grote metamorfe rots is.
Belangrijkste verschillen tussen stollingsgesteenten, sedimentaire en metamorfe gesteenten
- Stollingsgesteenten worden gevormd uit gesmolten materiaal dat stolt. Integendeel, sedimentaire en metamorfe gesteenten zijn afgeleid van reeds bestaande gesteenten.
- Stollingsgesteenten zijn kristallijn van structuur, sedimentair gesteente is meestal fragmentarisch en gelaagd, terwijl metamorfe gesteenten ofwel foliated of non-foliated zijn.
- 95 procent van het bovenste deel van de aardkorst is gemaakt van stollingsgesteenten, terwijl de laatste het resterende percentage vormen onder andere gesteenten en mineralen.
- Metamorfe gesteenten worden dichter bij het aardoppervlak gevonden in vergelijking met stollingsgesteenten die worden aangetroffen in de aardkorst of mantel en sedimentaire gesteenten die zich op de bodem van waterlichamen bevinden.
- Het meest bekende stollingsgesteente, graniet, wordt gebruikt voor de constructie van keukenoppervlakken. Steenzout is een sedimentair gesteente dat over de hele wereld wordt geconsumeerd. Metamorfe gesteenten zoals marmer worden gebruikt om huizen en gebouwen te bouwen.
Gevolgtrekking
Stollingsgesteenten, sedimentaire en metamorfe gesteenten kunnen gemakkelijk van elkaar worden onderscheiden door hun vorming, textuur, structuur, enzovoort. De drie soorten gesteente kunnen soms hetzelfde mineraal of sediment zijn dat door een gesteentecyclus gaat.
Een stollingsgesteente kan bijvoorbeeld het proces van verwering en cementering ondergaan om een sedimentair gesteente te vormen. Dit gesteente kan verder veranderen in een metamorf gesteente als het wordt blootgesteld aan veranderingen in hitte en druk.
